„Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości.
Ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości,
Ani nie ma prawa do przyszłości”
Józef Piłsudski – Myśli, mowy i rozkazy.

Z dziejów Koła Łowieckiego „Rogacz” w Niechobrzu

I. Od „Towarzystwa Myśliwych w Racławówce” do Koła Łowieckiego „Rogacz” w Niechobrzu.

Łowiectwo związane jest z człowiekiem „od zawsze”. W najodleglejszych czasach oznaczało walkę o byt, o pożywienie i odzież ; w wiekach średnich stanowiło ważne pole do popisu, gdyż siłą, sprytem i zręcznością w walce z dzikim zwierzem można było zyskać sławę i zasługi. Wielkie łowy dla zgromadzenia zapasów poprzedzały czasy wojen. Gdy nastawał pokój było szlachetną zabawą rycerską. Za Sasów polowania przybierały charakter rzezi zwierzyny. Zanikła troska o przyszłość gatunków, o respektowanie podstawowych zasad etyki myśliwskiej. Po rozbiorach Polski obowiązywały w różnych częściach byłej Rzeczypospolitej prawa łowieckie państw zaborczych. Pomimo ucisku w drugiej połowie XIX wieku, powstały organizacje ideowe mające służyć sprawom i potrzebom łowiectwa i pod tym przykryciem działalności patriotycznej wypływającej z marzeń o wolności.  W byłym zaborze austriackim powstały pierwsze Towarzystwa Myśliwskie szczycące się wzorcowymi (na ówczesne czasy, a w wielu przypadkach aktualnymi po dzień dzisiejszy) zasadami organizacyjnymi, hodowlanymi, wykonywania polowań, ochrony , zwalczania kłusownictwa oraz kultywowania i tworzenia tradycji, obyczajów i etyki łowieckiej. Można tu wymienić:
„Towarzystwo Myśliwskie Miejskie we Lwowie” – rok zał. 1838
„Towarzystwo Lisowickie” – rok zał. 1854
„Towarzystwo Myśliwskie im. Św. Huberta we Lwowie” – rok zał. 1879.
Na terenach obecnego Podkarpacia były to m.in. :
„Towarzystwo Myśliwskie w Rzeszowie”  – zał. w 1880r. – funkcjonuje nadal
„Klub Myśliwski „Diana” w Łańcucie” – zał. 1881r. – funkcjonuje nadal
„Towarzystwo Myśliwskie Kolbuszowskie” – zał. w 1881r. – nie zachowało ciągłości działania, ale było zaczynem powstania na tym terenie kilku innych Kół.
Na trwale w historii polskiego łowiectwa zapisało się znane z wszechstronnej i owocnej, obejmującej całą Małopolskę, prężnej działalności Galicyjskie (a po odzyskaniu niepodległości – Małopolskie) Towarzystwo Łowieckie powstałe w 1876r. W spisie jego członków znajdujemy nazwiska myśliwych m.in. z Rzeszowa i okolic.

W niepodległej Polsce, po 124 latach niewoli, naród odbudowywał wszystkie dziedziny życia gospodarczego i społeczno-politycznego. Dotyczyło to także łowiectwa.
Zapoczątkowało je rozporządzenie Prezydenta RP z 3 grudnia 1927r. o prawie łowieckim, normujące w nowoczesny sposób gospodarkę łowiecką (przetrwało do 1952r.). W rozporządzeniu zapisano, że „polowanie związane jest z własnością gruntu i należy do właściciela gruntu”. Właściciel mógł samodzielnie korzystać z prawa polowania jeżeli posiadany obszar gruntu wynosił co najmniej 100 ha ciągłej powierzchni (był to tzw. „obwód łowiecki własny”). Mniejsze powierzchnie łączono w „obwody łowieckie wspólne” o powierzchni co najmniej 100 ha. Właściciele tych gruntów tworzyli spółkę łowiecką, która wydzierżawiała prawo polowania myśliwym.

Z różnych opracowań i zachowanych fragmentów dokumentów wynika, że:

1. Większość terenów obecnego obwodu nr 125 dzierżawionego obecnie przez Koło Łowieckie „Rogacz” Niechobrz była w przeszłości użytkowana łowiecko przez myśliwych rzeszowskiego „Towarzystwa Myśliwych”. W wydanej w 1930 roku kronice upamiętniającej 50-lecie tegoż Towarzystwa czytamy:

*     30 grudnia 1880r. prezes Gumiński oznajmił, że wydzierżawił w drodze licytacji w Starostwie na lat 5 tereny w następujących miejscowościach …, w Niechobrzu, w Nosówce, w Racławówce z Zabierzowem, w Zgłobniu (str. 5),
*     w protokole Walnego Zgromadzenia odbytego 24.03.1905r. zapisano uchwałę: „7. Nie polować zupełnie w r. 1905/6 na rogacze w lesie Boguchwała–Lutoryż-Niechobrz” (str. 10),
*     na posiedzeniu „Zarządu w dniu 7.10.1917r. uchwalono: „… o zapuszczenie sprowadzonych zajęcy, kuropatw na łowisko w Boguchwale, co się też później urzeczywistniło” (str. 12),
*     w preliminarzu budżetowym na rok 1929/30, po stronie „Rozchody” zapisano: „czynsze dzierżawne” obwodów łowieckich wspólnych: Zwięczyca – 400 zł, Zarzecze – 80 zł, Błędowa Zgłobieńska – 200 zł, Racławówka – 300 złotych, Niechobrz – 800 zł (str 15),
*     z opisu polowań sezonu 1929/30:
„W czasie łowieckim urządzono tylko 6 gremjalnych polowań …

-  6 grudnia w Niechobrzu I ubito z 22 strzelb 41 zajęcy i 1 krogulca,
-  15 grudnia w Zwięczycy z 16 strzelb z pokotem 64 zajęcy i 1 krogulca,
-  24 grudnia w Kielanówce z 23 zającami,
-  29 grudnia w Racławówce i Niechobrzu II z udziałem 14 myśliwych ubito 64 zajęcy …” (str. 16-17),

*    w podsumowaniu autor pisze: „Dysponujemy obecnie (1930r.) następującymi terenami:

-  Kielanówka – obwód wspólny – 363 ha – czynsz 180 zł/rocznie;
-  Niechobrz – „ 1.876 ha – „ 800/zł
-  Racławówka „ 652 ha – „ 300 zł
-  Zarzecze „ 254 ha – „ 80 zł
-  Zwięczyca „ 1.072 ha – „ w naturze (zboże i drewno)

2. na kolejnej części terenu znajdowały się znaczące tzw. obwody łowieckie własne.
Należy tu wymienić:
1. obszary dworskie właściciela Babicy:
-  hrabiego Rogera Łubieńskiego (1849-1930), posła na Sejm Galicyjski, członka Galicyjskiego Towarzystwa Łowieckiego i Towarzystwa Myśliwych w Rzeszowie;
-  kolejnego właściciela Babicy (1916-1944) Joachima Jarochowskiego, znanego gospodarza, hodowcy i myśliwego. Delegat Małopolskiego Towarzystwa Łowieckiego na powiat Rzeszowski a w roku 1938-9 – podłowczy powiatowy.
2. teren Czudca i Nowej Wsi Czudeckiej – których właściciele Adam Uznański i Józef Wiktor byli myśliwymi.
3. dobra ziemskie Boguchwała. Nazwiska kilku właścicieli znajdujemy w rejestrach członków Towarzystwa Myśliwych w Rzeszowie:
-  Marceli Straszewski – członek założyciel Towarzystwa (Straszewscy byli właścicielami Boguchwały prawie 130 lat),
-  Zenon Suszycki – powstaniec styczniowy 1863r., jeden z pionierów górnictwa i szkolnictwa naftowego,
-  Klaudiusz Angerman – naftowiec, polityk i poseł do austriackiej Rady Państwa, fundator wielu przedsięwzięć na rzecz Kraju i środowiska.

W przeszłości łowiectwo uprawiała elita społeczna, a jej członkowie gospodarujący na obwodach własnych lub wydzierżawionych zorganizowani w Towarzystwach Myśliwskich lub będący w szeregach Galicyjskiego (Małopolskiego) Towarzystwa Łowieckiego, stanowili wzorce nieosiągalne dla zwykłego marzyciela o polowaniach.
Łowiectwo – wbrew niektórym twierdzeniom – pozwoliło ochronić zasoby zwierzyny, zapewnić ich zwiększenie, restytuować niektóre gatunki a także wniosło istotny wkład do materialnej i duchowej kultury narodu, zwłaszcza w literaturze, poezji, muzyce, malarstwie, obiektach architektury i ich wyposażeniu.

*                  *
*

   Trwała jeszcze II wojna światowa, gdy w październiku 1944 roku w Lublinie myśliwi zaczęli się organizować i zabiegać o reaktywowanie Polskiego Związku Łowieckiego. Wkrótce PZŁ został zarejestrowany a 29 maja 1945r. odbyło się w Warszawie pierwsze po wojnie zebranie inaugurujące oficjalną działalność Związku.
Władze państwowe zezwoliły na wznowienie działalności w oparciu o prawo przedwojenne tj. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3.XII.27 roku „O prawie łowieckim”.
Rzeszowscy myśliwi, którzy przeżyli wojnę, poczęli się organizować już na przełomie lat 1944/45.
W czerwcu 1945r. Rzeszowski Urząd Wojewódzki wystosował do Starostów Powiatów polecenie utworzenia obwodów łowieckich z uwzględnieniem skutków wynikających z przeprowadzonej reformy rolnej oraz upaństwowienia lasów:

Starostowie przekazali polecenie utworzenia obwodów Zarządom Gmin, wyznaczając termin zakończenia prac na 30 września 1945r:

  Na początku października 1945r. Zarządy Gmin otrzymały polecenie zorganizowania wyborów spółek łowieckich i ich zarządów wg przedwojennego statutu nadanego rozporządzeniem Ministra Rolnictwa w styczniu 1928r.

Spółkę łowiecką stanowili właściciele gruntów tworzących wspólny obwód łowiecki. Spółka posiadała osobowość prawną i władze tj. Walne Zgromadzenie Członków Spółki oraz Zarząd Spółki zobowiązany m.in. do:
-  zarządzania wspólnym obwodem łowieckim spółki,
-  zawierania umów o wydzierżawienie polowania (na czas nie krótszy niż 6 lat),
-  reprezentowania spółki wobec władz i osób trzecich,
przygotowywania wniosków na walne zgromadzenia spółki w sprawie przeznaczenia części dochodu na cele hodowlane i ochrony łowiectwa (np. poprzez ustanowienie straży łowieckiej).

 

*                  *
*

 

Zadania wynikające z wyżej przytoczonych decyzji wojewódzkich i powiatowych realizował na terenie ówczesnej Gminy Racławówka wójt Józef Janda.

W pamięci pierwszych myśliwych z tego terenu zapisał się jako główny i najważniejszy organizator łowiectwa a zarazem członek założyciel i wieloletni prezes „Towarzystwa Myśliwych” w Racławówce.

Do członków założycieli należeli również:

1. Jan Augustyn – zam. Zgłobień
2. Julian Róg – zam. ״
3. Andrzej Róg- zam. ״
4. Julian Nalepa – zam. ״
5. Stanisław Róg – zam. ״
6. Adolf Bury – zam. ״
7. Franciszek Klimczak – zam. Boguchwała
8. Paweł Paśko – zam. ״
9. Ignacy Hołda – zam. ״
10. Antoni Kogutek – zam. Niechobrz
11. Władysław Kogutek – zam. ״
12. Franciszek Nalepa – zam. ״
13. Henryk Bać – zam. ״
14. Piotr Baran – zam. Wola Zgłobieńska.

Po zebraniu założycielskim wysłali do Urzędu Wojewódzkiego (poprzez Starostwo Powiatowe) wniosek o rejestrację dołączając Statut i Regulamin polowań opracowane wg wzorca Wydziału Wykonawczego Polskiego Związku Łowieckiego.

1. Wniosek o rejestrację
2. Statut – 1 i ostatnia str
3. Regulamin polowań – 1 i ostatnia str

Wniosek (i nie tylko!) został poddany procedurom sprawdzającym. I tak:

   -  Starosta powiatowy w piśmie z dnia 25.XI.1946r. kierowanym do Wydziału Społeczno-Politycznego Urzędu Wojewódzkiego zamieścił zdanie tej treści: „Założyciele cieszą się dobrą opinią i przeszkody przeciw zarejestrowaniu wspomnianego Stowarzyszenia nie zachodzą”.

   -  Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w piśmie z 5.XII.1946r. oświadcza: „WUBP nie ma nic przeciwko zarejestrowaniu w/w Stowarzyszenia.”

   -  Ministerstwo Administracji Publicznej w Warszawie powiadomiło Urząd Wojewódzki (pismem z 27.XII.1946r.), że: „zwraca akta dotyczące rejestracji Towarzystwa Myśliwych w Racławówce – z opinią pozytywną.”

Wreszcie 9 stycznia 1947 roku Towarzystwo Myśliwych w Racławówce zostało zarejestrowane pod n-rem 92 Rejestru Stowarzyszeń (decyzja nr SPB-II/2/212/46).
W Monitorze Polskim nr 67 z 15.V.1947r. opublikowano ogłoszenie następującej treści:

Założyciele Towarzystwa musieli pokonać wiele długotrwałych trudności organizacyjnych i formalno-prawnych zanim doszło do rejestracji stowarzyszenia.

Pomyślny finał zabiegów był możliwy dzięki pomocy udzielonej na prośbę ziomków przez boguchwalanina, Stanisława Tkaczowa – wówczas Ministra Leśnictwa, wcześniej – pierwszego Wojewodę Rzeszowskiego, zaś w latach 1966-69 m.in. prezesa Naczelnej Rady Łowieckiej.
Zostali wreszcie członkami Polskiego Związku Łowieckiego, gdyż władze wprowadziły zasadę, że pozwolenia na broń myśliwską mogą być udzielane wyłącznie tym, którzy wykażą się przynależnością do PZŁ.
Przystąpiono również do wydzierżawienia od Spółek Łowieckich prawa do polowania. Uzyskali je:

Lp.	Teren Gromady	Dzierżawcy polowania
1.	Niechobrz	Józef Janda, Wawrzyniec Drewniak
2.	Nosówka i Bzianka	Antoni Kogutek, Franciszek Nalepa
3.	Zgłobień	Julian Róg, Julian Nalepa
4.	Wola Zgłobieńska	Adolf Róg, Julian Róg, Henryk Kałucki, Michał Mytych, Piotr Baran
5.	Boguchwała	Franciszek Żarów, Franciszek Klimczak
6.	Lutoryż	Franciszek Żarów, Franciszek Kleciak
7.	Racławówka	Walenty Kalandyk
8.	Kielanówka, Zabierzów	Władysław Kogutek

Dzierżawcy organizowali w pierwszej kolejności ochronę zwierzyny drobnej pozostałej po działaniach wojennych (zając, kuropatwa, przepiórka), dokarmianie zwierzyny, tępienie szkodników.

Pierwsze polowania nosiły raczej charakter doglądania terenu i odbywały się w 3-4 osobowych grupach, dobierających się na zasadzie wzajemnych zaproszeń.

 Umowa – Bog.

Karta łowiecka Żarów

 

Legit. PZŁ

Zarząd Koła przyjmuje nowych członków, zawiera nowe umowy na dzierżawę terenów łowieckich, stara się o odbudowę stanów zwierzyny. Zachowało się zestawienie terenów dzierżawionych w 1953 roku. Koło gospodarowało na 16.173 ha, opłacając czynsz dzierżawny w wysokości 2.367 zł.

 

Zestawienie – rękopis

*                  *
*

W Polskim Związku łowieckim wprowadzono wiele zmian jak: obowiązkowe członkostwo każdego myśliwego w PZŁ i Kole Łowieckim, zakaz indywidualnego dzierżawienia terenów łowieckich, egzaminy łowieckie.

Wreszcie – 29.X.1952 roku Rada Państwa wydała Dekret o Prawie Łowieckim, zaś w marcu 1953r. Minister Leśnictwa nadał Polskiemu Związkowi Łowieckiemu Statut zrzeszenia. Nowe prawo łowieckie:
- zniosło dotychczasową zasadę stwierdzającą, że „polowanie związane jest z własnością gruntu i należy do właściciela gruntu”,
- wprowadziło obowiązek podziału obszaru kraju na obwody łowieckie o powierzchni nie mniejszej niż 3.000 ha, wydzierżawianych kołom na czas nie krótszy niż 10 lat,
- zawiera zapis, że gospodarowanie zwierzyną odbywa się zgodnie z planami łowieckimi. Odstrzału zwierzyny płowej mogą dokonywać myśliwi posiadający uprawnienia selekcjonerskie a trofea podlegają komisyjnej ocenie.

Na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 4 maja 1953r. (MP nr A-42, poz. 515) mającego umocowanie w art. 41 Dekretu Stowarzyszenie Polski Związek Łowiecki zostało zlikwidowane a w to miejsce utworzono Zrzeszenie o tej samej nazwie. Dotychczasowe Towarzystwa Myśliwych, Stowarzyszenia łowieckie stają się Kołami Łowieckimi i otrzymują status „podstawowej komórki organizacyjnej Zrzeszenia”.

Ksero pisma II Zespołu Urzędu Rady Ministrów

Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Myśliwych w Racławówce obradujące 21 czerwca 1953r. podjęło uchwałę o samolikwidacji i utworzeniu w to miejsce Koła Łowieckiego Polskiego Związku Łowieckiego. Wojewódzka Rada Łowiecka dokonała rejestracji „nowego” Koła i nadała mu nr 3. Zmieniła się nazwa Koła na:

Polski Związek Łowiecki
Koło Łowieckie nr 3
w Racławówce

W 1954r. zakończono podział kraju na obwody łowieckie. Województwo Rzeszowskie podzielono na obwody zarządzeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 28.V.1954r.
Koło Łowieckie nr 3 w Racławówce wydzierżawiło:
-  obwód polny nr 136 o powierzchni 8.976 ha, położony w powiecie rzeszowskim,
-  obwód leśny nr 36 o powierzchni 5.868 ha, położony w powiecie lubaczowskim.

Gospodarka łowiecka w obwodzie polnym była łatwiejsza, chociażby z tego powodu, że większość członków koła zamieszkiwała w jego granicach.

Obwód leśny – rejon Horyńca – był odległy o ok.130 km. Wyjazdy do prac i na polowania, przy ówczesnym stanie komunikacji, były trudne. Organizowano więc kilkudniowe wyprawy, korzystając często z samochodu „Lublin” (ciężarowy, oplandekowany) będącego na wyposażeniu Państwowego Ośrodka Maszynowego w Boguchwale.

W 1969 roku Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Lubaczowie rozwiązało umowę dzierżawy obwodu nr 36 przed upływem terminu jej obowiązywania. Jako powód decyzji podano:
-  niewykonanie zadań ujętych w łowieckim planie hodowlanym,
-  brak współdziałania Koła z Nadleśnictwem i władzami terenowymi.

W podtekście sprawy była jednak walka o obwód łowiecki toczona przez nowo powstałe koła z dotychczasowym dzierżawcą.

*                  *
*

W czerwcu 1959 roku Sejm uchwalił Ustawę o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim. W ustawie tej m.in.:
-  zapisano bardzo istotną zasadę, że zwierzyna w stanie wolnym stanowi własność Państwa,
-  nadano większą rangę kołom łowieckim, gdyż uzyskały one osobowość prawną.

 

Członkowie Koła nr 3 po zapoznaniu się z nową ustawą oraz zmodyfikowanym statutem, zwołali na dzień 19 stycznia 1960. Walne Zgromadzenie, na którym:
-  przyjęli nowy statut Koła,
-  zmienili nazwę i siedzibę Koła na:

 Koło Łowieckie „Rogacz” w Niechobrzu

 Pod tą nazwą koło zostało wpisane do rejestru prowadzonego przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Rzeszowie (po reorganizacjach – w Urzędzie Wojewódzkim, zaś obecnie – Zarząd Okręgowy PZŁ) i mimo dalszych różnych zmian w prawie łowieckim, funkcjonuje nadal.

Aktualnie obowiązują:

• ustawa o prawie łowieckim z 13.X.1995r. (z późniejszymi zmianami),
• statut Zrzeszenia PZŁ uchwalony 2 lipca 2005r. przez XXI Krajowy Zjazd Delegatów.

Działalność Koła wpisana jest w polski model łowiectwa oparty na trzech podstawowych zasadach:

1. zwierzyna w stanie wolnym jest własnością Skarbu Państwa
2. gospodarka łowiecka prowadzona jest w ramach obwodu łowieckiego o powierzchni nie mniejszej niż 3000 ha
3. realizacja zadań państwa w dziedzinie łowiectwa należy do wyspecjalizowanej organizacji pozarządowej jaką jest Polski Związek Łowiecki.

Zadania Koła i sposób ich realizacji są zapisane w § 34-35 Statutu.

Do zadań Koła należy:

1. prowadzenie gospodarki łowieckiej w dzierżawionych obwodach łowieckich zgodnie z przepisami ustawy, wieloletnimi planami hodowlanymi oraz w oparciu o zatwierdzone roczne plany łowieckie, a także zgodnie z zasadami selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych;

2. inicjowanie i organizowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska, mających szczególnie na uwadze poprawę warunków bytowania zwierzyny;

3. zwalczanie kłusownictwa i wszelkich przejawów szkodnictwa łowieckiego;

4. organizowanie teoretycznego i praktycznego szkolenia członków i kandydatów do Zrzeszenia z zakresu łowiectwa;

5. czuwanie nad przestrzeganiem przez członków i kandydatów do Zrzeszenia ustawy oraz zasad etyki łowieckiej i koleżeńskości;

6. utrzymywanie dobrych stosunków z ludnością zamieszkałą na terenach dzierżawionych obwodów oraz propagowanie wśród niej idei łowiectwa i ochrony środowiska;

7. współpraca ze szkołami w prowadzeniu pracy wychowawczej wśród młodzieży z zakresu ochrony zwierzyny, opieki nad nią i zachowania naturalnego środowiska przyrodniczego;

8. realizowanie innych zadań Zrzeszenia określonych ustawą oraz wykonywanie czynności zleconych przez organy Zrzeszenia;

9. prowadzenie działalności gospodarczej i rolniczej w celu realizacji statutowych zadań koła.

Zadania wyżej wymienione koło realizuje przez:

1. dzierżawienie obwodów łowieckich i prowadzenie w nich gospodarki łowieckiej;

2. organizowanie polowań;

3. tworzenie optymalnych warunków bytowania zwierzyny oraz jej ochronę na terenach dzierżawionych obwodów łowieckich;

4. działania członków, kandydatów do Zrzeszenia oraz zatrudnionych bądź powołanych przez nie strażników łowieckich, prowadzone w celu zwalczania kłusownictwa i szkodnictwa łowieckiego;

5. organizowanie szkoleń członków i kandydatów do Zrzeszenia podnoszących ich wiedzę z zakresu przepisów dotyczących łowiectwa;

6. organizowanie udziału członków i kandydatów do Zrzeszenia w zawodach i treningach strzeleckich, kursach, zajęciach praktycznych, wykładach, pokazach myśliwskich i innych imprezach szkoleniowych i propagandowych oraz czytelnictwo prasy łowieckiej;

7. aktywne uczestniczenie w organizowanych przez Zrzeszenie akcjach propagujących idee łowiectwa i ochrony środowiska;

8. udzielanie pomocy członkom koła w rozwijaniu kynologii myśliwskiej;

9. współdziałanie z organizacjami działającymi na terenach dzierżawionych obwodów oraz jednostkami Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w przedsięwzięciach zmierzających do ochrony środowiska naturalnego;

10. współdziałanie z organami administracji rządowej i samorządowej w zakresie:

          a) planowania zagospodarowania przestrzennego terenów wchodzących w skład dzierżawionych obwodów łowieckich,

          b) wykonywania ustawowych i statutowych zadań koła i Zrzeszenia;

11. prowadzenie działalności gospodarczej, jako podmiot gospodarczy, według zasad ok

II. Myśliwi Koła

Poczet założycieli Koła przytoczyliśmy na stronie 4.

W latach 1946-2014 w szeregach Koła „Rogacz” pracowało i polowało 118 myśliwych różnych zawodów i statusu społecznego:

Augustyn Jan Augustyn Józef Bać Henryk Baran Piotr Baran Piotr s.Ryszarda Baran Ryszard Berezka Jacek Borowiec Jan Brzycki Piotr Buda Stanisław Bury Adolf Ciebiera Marian Cieśla Stanisław Cieślicki Edward Cisło Stanisław Cisło Wiktor Czarnik Florian Depa Bogusław Deręgowski Jan Domagała J. Andrzej Domagała Jerzy Drajczyk Andrzej Drewniak Wawrzeniec Drewniak Zygmunt Drozd Ignacy Duplaga-Laskowski Jan Dydyk Stanisław Fornal Henryk Gimlewicz Bolesław Goles Marian Gutkowski Władysław Hołda Ignacy Jaksan Paweł Jaksan Ryszard Jamroz Eugeniusz Jamróz Henryk Janda Józef Janda Marek Janów Adam Jaworski Stanisław Jaworski Tomasz Kalandyk Bronisław Kalandyk Józef Kalandyk Walenty Kałucki Henryk Kaszuba Janusz Kaszuba Walenty Kawa Jacek Kleciak Darek Kleciak Franciszek Kleciak Stanisław Klimczak Franciszek Kobiałka Tadeusz Koczynasz Robert Kogutek Antoni Kogutek Władysław Krzesimowski Tadeusz Kucharski Jakub Kwiatkowski Antoni

Kyciński Piotr Lenart Władysław Leśniak Stanisław Licak Jan Lubiak Adam Łyszczek Józef Micał Paweł Możdżan Janusz Mytych Michał Nalepa Franciszek Nalepa Julian Oparowski Tomasz Owczarski Franciszek Ożóg Piotr Paściak Stanisław Paśko Paweł Pazdan Julian Piątek Bronisław Piątek Piotr Pilecki Adam Płodzień Stanisław Pokrywka Ignacy Proksa Józef Proksa Władysław Rajchert Kazimierz Rak Leon Rozborski Bogusław Róg Andrzej Róg Julian Róg Stanisław Ruszała Jan Salamon Franciszek Samolej Marek Sobolewski Ireneusz Solecki Władysław Szwed Artur Śnieżek Piotr Świder Andrzej Tomusiak Franciszek Tomaszewski Józef Tota Waldemar Tymczyszyn Jan Wacław Piotr Walas Ryszard Walewski Tadeusz Walewski Wojciech Węglowski Grzegorz Wojnar Józef Wójcik Marian Wróbel (Piotr) Jan Wróblewski Władysław Zachara Józef Ziemniak Ludwik Zimowski Tadeusz Ziobro Stanisław Ziobrowski Zdzisław Żarów Franciszek Żarów Zdzisław Żybura Edward

 Piękno łowiectwa uprawianego w kole „Rogacz” sprawiło, że w jego szeregi wstępowali przedstawiciele kolejnych pokoleń:

- trzy pokolenia:
- ród Baranów (Piotr, Ryszard, Piotr – junior)
- ród Kleciaków (Franciszek, Stanisław, Dariusz)
- dwa pokolenia z rodów: Cisło, Domagała, Drewniak, Jaksan, Janda, Jaworski, Pilecki, Piątek, Proksa, Walewski, Żarów.

*                  *
*

Działalnością Koła kierowały Zarządy. Poniżej – jeden z pierwszych wykazów członków Zarządu i Stowarzyszenia Myśliwych w Racławówce (datowany: 8 lutego 1947r.). Zwraca uwagę osoba Prezesa, którym był kol. Piotr Baran, leśnik po praktykach zawodowych odbytych w lasach hrabiów Tarnowskich.

24 sierpnia 1947r. Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia wybrało Zarząd w składzie:

Prezes – Janda Józef – Niechobrz, w późniejszych latach – członek Wojewódzkiej Rady Łowieckiej trzech kadencji (1960-66, 1972-76), sekretarz WRŁ (1960-63), sędzia Wojewódzkiego Sądu Łowieckiego (dwie kadencje)
Z-ca Prezesa – Kogutek Antoni – Niechobrz
Łowczy – Hołda Ignacy – Boguchwała
Z-ca Łowczego – Deręgowski Jan – Boguchwała
Sekretarz – Kalandyk Walenty – Racławówka
Skarbnik – Nalepa Franciszek – Niechobrz

Rok 1953 przynosi zmiany w Zarządzie, w skład którego wybrano:

Prezes – Buda Stanisław – Niechobrz
Łowczy – Deręgowski Jan – Boguchwała
Sekretarz – Kalandyk Walenty – Racławówka
Skarbnik – Drewniak Wawrzyniec – Niechobrz

Rok 1962:

Prezes – Piątek Bronisław – Rzeszów
Łowczy – Zimowski Tadeusz – Boguchwała
Sekretarz – Płodzień Stanisław – Babica
Skarbnik – Jamróz Henryk – Boguchwała

Rok 1970:

Prezes – Jaworski Stanisław – Boguchwała – przez 4 kadencje członek władz wojewódzkich i krajowych PZŁ, w tym:
- sekretarz Wojewódzkiej Rady Łowieckiej (1981-90)
- wiceprezes Wojewódzkiej Rady Łowieckiej (1990-94)
- członek Kolegium Odznaczeń Łowieckich Naczelnej Rady Łowieckiej (1986-1990)
- Sędzia Wojewódzkiego Sądu Łowieckiego (4 kadencji)
- dwukrotnie Delegat na Krajowy Zjazd Delegatów, po zakończeniu prezesowania wyróżniony tytułem „Honorowy Prezes Koła”
Łowczy – Jamróz Henryk – Boguchwała
Sekretarz – Drajczyk Andrzej – Boguchwała;od 1989 – Marek Janda
Skarbnik – Proksa Józef – Babica

Rok 1992:
Prezes – Ziobrowski Zdzisław – Boguchwała/członek Wojewódzkiej/Okręgowej Rady Łowieckiej XVI i XIX kadencji,w latach 1996 – 2010 przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego/Okręgowego w Rzeszowie ; przez 12 lat członek Komisji Strzeleckiej WRŁ/ORŁ.
Łowczy – Kobiałka Tadeusz – Przybyszówka
Sekretarz – Janda Marek – Niechobrz
Skarbnik – Żarów Zdzisław – Niechobrz

Rok 1998:

Prezes – Możdżan Janusz – Zaczernie, 1998-2002- prezes Zarządu Oddziału Regionalnego Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej ; 1998-2000- sekretarz Zarządu Krajowego KKiKŁ
Łowczy – Żarów Zdzisław – Niechobrz
Sekretarz – Janda Marek – Niechobrz
Skarbnik – Piątek Piotr – Rzeszów

Rok 2005:

Prezes – Janda Marek – Niechobrz, w latach 1995-2000 i 2010 – nadal członek Zarządu Wojewódzkiego i Okręgowego PZŁ. W latach 2000-2010 członek Wojewódzkiej i Okręgowej Rady Łowieckiej
Łowczy – Żarów Zdzisław – Niechobrz
Podłowczy – Oparowski Tomasz – Wola Zgłobieńska
Sekretarz – Piątek Piotr – Rzeszów
Skarbnik – Jaksan Ryszard – Wola Zgłobieńska
Członek Zarządu – Depa Bogdan – Racławówka
W tym składzie Zarząd nadal pracuje i organizuje życie łowieckie wg maksymy: „Najpierw hodowla i ochrona – później dopiero polowanie”.

Wspólnie z całą myśliwską rodziną wzbogacają ofertę Koła, proponując:

• organizację polowań na rogacze – dla myśliwych krajowych i zagranicznych

• udostępnianie terenu i obiektu „sztucznej nory” do układania i szkolenia psów myśliwskich

• wynajem domku myśliwskiego wraz z obiektami towarzyszącymi we własnej osadzie myśliwskiej położonej w urokliwym miejscu Woli Zgłobieńskiej

• organizację „białych polowań” (z aparatem fotograficznym i kamerą).

III. Resume

• po zakończeniu II wojny światowej pasjonaci przystąpili do odbudowy łowiectwa. W oparciu o przedwojenne prawo (Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3.XII.1927r. „O prawie łowieckim”) organizują się Spółki Łowieckie tworzące wspólne obwody łowieckie wydzierżawiane (po zarejestrowaniu przez Starostę powiatu) myśliwym.

• X.1946 z inicjatywy ówczesnego wójta Gminy Racławówka powstaje 16-osobowa grupa założycielska, która organizuje „Towarzystwo Myśliwych w Racławówce” i składa wnioski do Starosty oraz Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie o rejestrację stowarzyszenia

• XI-XII.1946 – Starosta, Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, Ministerstwo Administracji Publicznej nie wnoszą sprzeciwu i przekazują pozytywne opinie Urzędowi Wojewódzkiemu

• 9.I.1947 – Urząd Wojewódzki postanowił wpisać pod nr 92 Rejestru Stowarzyszeń i Związków Stowarzyszenie pod nazwą „Towarzystwo Myśliwych w Racławówce”. Komunikat w tej sprawie został opublikowany w Monitorze Polskim nr 67 z 15. maja 1947 roku

• II.1947 – rośnie liczba członków Towarzystwa. W piśmie z 8.II.1947 skierowanym do Urzędu Wojewódzkiego wymieniono nazwiska 26 myśliwych

• 1947-1952 – myśliwi dzierżawią od Spółek Łowieckich prawo polowania w obwodach wspólnych, w których wprowadzają zasady prawidłowego gospodarowania

• 29.X.1952 – dekret Rady Państwa o prawie łowieckim: znosi powiązanie prawa polowania z własnością gruntu, wprowadza podział kraju na obwody łowieckie o powierzchni min. 3 tys. ha wydzierżawiane na minimum 10 lat, określa łowiectwo jako „… planowe gospodarowanie zwierzyną, zgodnie z potrzebami gospodarstwa narodowego i ochrony przyrody”, wprowadza obowiązek posiadania uprawnień selekcjonerskich przez myśliwych dokonujących odstrzały samców zwierzyny płowej, komisyjne oceny trofeów i eksponowanie ich na wystawach wojewódzkich

• 1952-53 – na podstawie dekretu Polski Związek Łowiecki traci status stowarzyszenia i staje się „… zrzeszeniem posiadającym osobowość prawną i działającym wyłącznie na podstawie przepisów dekretu i nadanego mu statutu”. Minister Leśnictwa nadał PZŁ statut zarządzeniem z dnia 26.III.1953r.

• 21.06.1953r. – wykonując postanowienia nowego statutu odbyło się walne zgromadzenie członków „Towarzystwa Myśliwych w Racławówce, które podjęto uchwałę o samolikwidacji i utworzeniu w to miejsce Koła Łowieckiego Polskiego Związku Łowieckiego.

• 6.01.1954 – Rzeszowska Wojewódzka Rada Łowiecka zarejestrowała koło pod nazwą:

PZŁ –Koło Łowieckie nr 3 w Racławówce

• 1954 – zakończono prace nad podziałem kraju na obwody łowieckie;

Koło nr 3 wydzierżawia 2 obwody:

- polny – nr 136 o powierzchni 9 tys. ha – odpowiadający w zasadzie terenom na których Koło gospodaruje po dzień dzisiejszy

- leśny – nr 36 – w powiecie lubaczowskim – o powierzchni ok. 6 tys. ha

• 1958 – w lesie w Woli Zgłobieńskiej strzelono 2 pierwsze (i jak dotychczas – ostatnie) wilki

• 1958 – pierwsze uprawnienia selekcjonera zwierzyny płowej uzyskali: J. Domagała, H. Fornal, B. Piątek, ST. Ziobro

• 1959 – sejm uchwalił ustawę o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim – Koła uzyskują osobowość prawną – jednoznaczny zapis, że zwierzyna w stanie wolnym stanowi własność Skarbu Państwa

• 19.I.1960 – walne zgromadzenie członków przyjmuje nowy statut Koła i zmienia jego nazwę na:

Koło Łowieckie „Rogacz” w Niechobrzu

• 1959-60 –pierwsze bażanty w łowisku: z zakupionych jajek bażancich wysiadywanych przez kwoki. Kilkanaście sztuk kuraków sprowadzono z Krakowskiego. Introdukcję zapoczątkowali: Fr. Żarów, B. Piątek, S. Płodzień, H. Jamróz

• 1963-65 – pierwsze odłowy zajęcy na eksport wymuszone trudną sytuacją finansową Koła

• 1963-65 – intensywna introdukcja bażantów (po ok. 100 sztuk rocznie). Zwiększaniu liczebności bażantów służyły m.in. woliery (do odchowu zakupywanych 4-6 tygodniówek). W różnych okresach czasu były one zlokalizowane:

- w Woli Zgłobieńskiej – koło p. Bacia

- następnie – również w Woli Zgłobieńskiej – koło osady myśliwskiej

- obecnie – w Niechobrzu – na posesji łowczego Koła kol. Zdzisława Żarowia.

Coroczne wsiedlenia bażantów po ok. 150-250 sztuk.

• 1969 – utrata obwodu leśnego w powiecie lubaczowskim

• 1971 – uroczyście obchodzone – w leśnej scenerii – 25-lecie Koła

• 1973 – pierwsze polowanie „dewizowe” na rogacze (myśliwy: Mateos Rossado)

• 1977 – pierwszy jeleń pozyskany w łowisku (przez A. Drajczyka)

• 1980 - nawiązanie koleżeńskiej współpracy, nadal trwającej, z WKŁ „Ryś” Jarosław

• 1982-84 – budowa osady myśliwskiej w Woli Zgłobieńskiej

• 1986 – fundacja sztandaru (trzeci w województwie) na 40-lecie Koła

  • - 8.XI – poświęcenie sztandaru przez ks. prałata J. Muchę w kościele parafialnym pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Niechobrzu

• 1993 – 70-lecie PZŁ upamiętniono budową kapliczki patrona myśliwych – Św. Huberta posadowionej przy domku myśliwskim. Na tablicy umieszczonej obok postaci Patrona widnieje szczególna intencja:

„Boże chroń nasze łowiska.

Błogosław Myśliwym i ich Rodzinom”.

• 1993-98 – powstają liczne urządzenia hodowlano-łowieckie. Zakupy gruntów. Modernizacja i rozbudowa siedziby Koła.

• 29.XII.1995 – w uznaniu zasług hodowlano-łowieckich naczelne władze PZŁ uhonorowały Koło Złotym Medalem Zasługi Łowieckiej

• 1995 – Sejm uchwalił nową ustawę łowiecką

• 1996 – złoty jubileusz Koła: dalsza rozbudowa osady, konkurs „Łowiectwo oczami dziecka”, tablo, odznaki – w materiale tradycyjnym i srebrze, monografia Koła, zakup działki rolnej i nasadzenie 30 arów lasu

• 1996 – na potrzeby publikacji pt. „50 lat Koła Łowieckiego „Rogacz” w Niechobrzu zebrano specyficzne nazwy rewirów obwodu używane tradycyjnie w potocznej gwarze myśliwskiej. Oto one:

Babickie Górki	Banksa	Baranie Doły
Brzostowa	Cmentarz choleryczny	Dziadówki
Fruwały	Jamrozówka	Jaźwiny
Kleciakowe Łąki	Kolitury	Koło Mortona
Koło Motyczyny	Kruda	Księży Las
Łąki Oraczewskiego	Łosiny	Łyse Górki
Międzylesie	Między Kurnikami	Pod Bukiem – Wola Zgłobieńska
Pod Kamieniem	Pod Kasztanem	Pod Martą
Pod Sowim Gniazdem	Pod Tokarką	Pod Żyburką
Próchenka	Radiostacja	Rędziny
Radzielówka	Zgłobień – Resztówka	Rupin
Stawki	Skworcówka	Słociny
Sowiecki Zrąb	Strzelny Buk	Tabory
Wejdzione – wyjdzione	Za Gontarskim	Zdechły miot
Żabnik	Kamienna Droga	Pod Nosowskiem
Babica Wieża	Mogielnica Krzyż	Boguchwała Betoniarnia,Bukaciarnia

Nazwy te ułatwiały orientacje w terenie w czasach gdy brak było jeszcze telefonów komórkowych, GPS, rejestru wyjść w łowisko i ponumerowanych ambon.

• 10.VI.1997 –Krosno- udział pocztu sztandarowego Koła (w składzie: J. Domagała, M. Janda, J. Proksa/ w gronie pocztów i sztandarów łowieckich Zrzeszenia PZŁ; w poczcie sztandarowym Zrzeszenia PZŁ – M.Rogoziński, J. Wieloch, J. Kowalewski; w poczcie sztandarowym rzeszowskiego Okręgu Łowieckiego – J.Czech, K.Kriger, W. Zwierzyk i wielu kół oraz myśliwych w spotkaniu z Papieżem Janem Pawłem II podczas VI pielgrzymki do Polski. Ojciec Święty zwracając się do myśliwych i leśników nakazał m.in. „Dbajcie o naszą ojczystą przyrodę”. Te słowa utrwalono na kamiennej płycie wkomponowanej w otoczenie pomnika Świętego Papieża, ufundowanego przez parafian i myśliwych przed regionalnym centrum kultu świętego Huberta w Miłocinie

• 1995-98 – powstają prace magisterskie w oparciu o doświadczenia Koła „Rogacz” napisane przez studentów – Piotr Piątek, Anna Proksa – z rodzin zasłużonych myśliwych

• 1998 – Wojewódzka Rada Łowiecka wyróżnia Koło medalem „Za zasługi dla łowiectwa Rzeszowszczyzny”

• 1999-2000 – budowa zagrody adaptacyjnej poprzedza introdukcję danieli do łowiska (12 sztuk)

• 1997-2000 – członkowie koła odnoszą duże sukcesy w strzelectwie myśliwskim na zawodach okręgowych i krajowych. Rosną szeregi Mistrzów Strzelectwa Myśliwskiego. Ten zaszczytny tytuł wywalczyli: J. Proksa, J. Możdżan, St. Cisło, Z. Żarów, B. Depa.

• 2004 – budowa i oddanie do użytku myśliwych sztucznej nory do szkolenia psów – norowców – inicjator, wykonawca i promotor – Bogusław Depa. Organizacja konkursów i prób pracy

• 2006 – fundacja obelisku upamiętniającego założycieli Koła oraz myśliwych – ich spadkobierców po 60 latach istnienia Koła.

Wystawa łowiecka i podsumowanie konkursu zorganizowanego dla młodzieży szkolnej pt. „ Łowiectwo – między naturą i kulturą”.

Budowa dalszych obiektów zaplecza osady myśliwskiej.

• 2008-09 – zakup zajęcy (50 sztuk) z łowisk Okręgu kieleckiego i wsiedlenie w rewirach Niechobrz, Zgłobień

• 2014 – Koło zrzesza 38 członków i dzierżawi obwód nr 125pk o powierzchni użytkowej 6.174 ha (w tym grunty leśne – 2.004 ha) położony na terenie Gmin: Boguchwała, Czudec, Iwierzyce. Stan zwierzyny (wg inwentaryzacji przeprowadzonej w marcu 2014r.):

- jelenie – 26 sztuk – zające – 130 sztuk
- daniele – 5 sztuk – bażanty – 250 sztuk
- sarny – 380 sztuk – kuropatwy – 60 sztuk
- dziki – 60 sztuk – borsuki – 18 sztuk
- lisy – 60 sztuk
- jenoty – 18 sztuk
- kuny – 60 sztuk

 W obwodzie znajduje się 60 paśników i 90 lizawek. Na dokarmianie zwierzyny przeznacza się rocznie ok. 40 ton karmy i średnio – 1-2 tony soli.
Koszty ponoszone na prowadzenie gospodarki łowieckiej ~ 60 tys. zł/rocznie.

 Zarząd i członkowie Koła „Rogacz” są kontynuatorami takiego łowiectwa, „które jest sztuką współżycia z żywą przyrodą i umiejętnością brania z jej darów tyle właśnie, ile można, nie naruszając źródła jej bogactwa…”

 Osoby zainteresowane historią naszego Koła oraz łowiectwem terenów na których gospodarujemy, mogą znaleźć dalsze informacje m.in. w:

• monografii pt.: „50 lat Koła Łowieckiego „Rogacz” w Niechobrzu (1946-1996) – wydarzenia, wspomnienia”, wyd. nakładem Koła, sierpień 1996

• W.G. „Towarzystwo Myśliwych w Rzeszowie (w pięćdziesiątą rocznicę powstania) 1880-1930, wyd. nakładem Towarzystwa Myśliwych w Rzeszowie, rok wyd. 1930.

• Józef Winsch: „100 lat (1880-1980) Towarzystwa Myśliwych w Rzeszowie, nakł. Tow. Myśliwych, rok wyd. 1980.

• Irena Kika Szaszkiewiczowa – „Podwójne życie Szaszkiewiczowej”, Wydawnictwo Literackie, 2011. Autorka – córka Joachima Jarochowskiego, sławnego myśliwego i działacza łowieckiego przeżyła 27 lat w rodzinnym dworze w Babicy (1917-1944). We wspomnieniach nie mogło więc zabraknąć tematów myśliwskich. W roku 1996 przesłała autorom monografii Koła piękny opis łowisk, stanów zwierzyny, organizacji i ceremoniału polowań w Babicy – przed 1939 rokiem.

Kilka lat później, podczas kolejnego pobytu w kraju, odwiedziła Zarząd Okręgowy PZŁ i udzieliła obszernego, pouczającego wywiadu (dominowało łowiectwo), który pozostał w pamięci słuchaczy.

• artykuły prasowe o kole „Rogacz” były publikowane także w: Łowiec Polski, Super Nowości, Nowiny, Wiadomości Boguchwalskie (Biuletyn Samorządowy Gminy Boguchwała).

 

„W zawiei wieków rozwiały się tysiące ludzkich namiętności,
ale namiętność myśliwska coraz szlachetniejsza i piękniejsza
trwać będzie dokąd nie wyginie ludzkość”.

Julian Ejsmond (pisarz i poeta)

Bibliografia

	Tytuł: 50 lat Koła łowieckiego „Rogacz” w Niechobrzu		Tytuł: Podwójne życie Szaszkiewiczowej Autor: Irena Kika Szaszkiewiczowa